Margaret Atwood, Renée Nault - Opowieść podręcznej. Powieść graficzna

Po sukcesie, z jakim zostały przyjęte graficzne interpretacje powieści Orwella, Wydawnictwo Jaguar postanowiło sprezentować nam kolejną pozycję - jeden z najgłośniejszych tytułów ostatnich lat. Opowieść podręcznej, mimo że w oryginale została wydana już w 1985 roku, wciąż jest jak najbardziej aktualna, a białe skrzydełka przy twarzy i czerwone szaty stały się międzynarodowym symbolem ucisku kobiet.

Freda żyje w Republice Gileadu, nowym państwie powstałym na terenie Stanów Zjednoczonych, w którym władzę objęła grupa religijnych nacjonalistów. Wszystkim zarządzają mężczyźni, kobiety zaś zostały zdegradowane do roli ładnych dodatków, służby domowej, lub klaczy rozpłodowych. Te, które wciąż mogą zajść w ciążę, stały się podręcznymi, a jedynym celem ich istnienia jest rodzenie dzieci wysoko postawionym mężczyznom. "Jesteśmy macicami na dwóch nogach i niczym więcej" mówi o sobie główna bohaterka.

Obraz, który rysuje w swojej powieści Margaret Atwood jest dystopijny i niepokojący. W świecie Fredy wszystkie przejawy buntu karane są z najwyższym okrucieństwem, w tle toczy się wojna, panuje ogólna dezinformacja, każdy może być obserwowany. Czuć tu mocny vibe Roku 1984, ale Atwood poszła w trochę innym kierunku, tworząc świat, w którym piekło pokazane jest z punktu widzenia uprzedmiotowionej kobiety, a miłość do Wielkiego Brata zamieniając na mistycyzm religijny i absurdalne obrzędy.

Moje pierwsze spotkanie z tą historią nastąpiło przy okazji premiery serialu, który zrobił na mnie ogromne wrażenie. Ciężka, dusząca atmosfera i przerażająca wizja przyszłości sprawiły, że podczas oglądania każdego kolejnego odcinka towarzyszył mi ciągły niepokój, strach, gniew, poczucie niesprawiedliwości i frustracja. Zastanawiałam się, na ile emocje te będzie można odtworzyć również w powieści.

Otóż można. Książka została przepięknie wydana, a styl Renée Nault jest bardzo przyjemny dla oka. Jednak, co ważniejsze, już od pierwszych stron możemy poczuć ten przytłaczający klimat. Nault udało się nie tylko oddać emocje, jakie towarzyszą Fredzie, ale też wpłynąć na odbiorcę. W książce przeważają ciemne, ponure kolory, które idealnie oddają atmosferę powieści, a jedyną żywą barwą jest zazwyczaj czerwień, która również ma nam się kojarzyć negatywnie - w końcu stała się symbolem zniewolenia. Można zauważyć także subtelne różnice w kolorach i kresce między wspomnieniami i wydarzeniami rozgrywającymi się w teraźniejszości. 

Zawarty został tu główny przekaz Opowieści podręcznej, jej mroczny wydźwięk i przestroga, którą kieruje do nas Atwood. Nault wybrała najważniejsze momenty oraz informacje, które rysują przed nami całość historii, można więc bez obaw sięgnąć po nią bez wcześniejszej znajomości oryginału. A przystępna forma, jaką jest powieść graficzna, zdecydowanie ułatwia przyswojenie tej trudnej pozycji.

Nicola Sutcliff - Jestem Saudyjką. Świat oczami kobiet z Arabii Saudyjskiej

Jestem Saudyjką to niezwykle ciekawa i wyjątkowa pozycja - głównie dlatego, że naprawdę przedstawia "świat oczami kobiet z Arabii Saudyjskiej", jak informuje nas podtytuł. Na książkę składają się w większości wywiady z mieszkankami kraju, w niektórych miejscach uzupełnione rozdziałami opisującymi i wyjaśniającymi pewne aspekty historii i kultury. Co prawda Sutcliff już we wstępie informuje nas, że jej książka ma konkretny przekaz - Saudyjki nie są słabymi, zniewolonymi istotami, na jakie kreują je zachodnie media - jednak w kolejnych rozdziałach nie wspomina o swoich odczuciach ani przemyśleniach (chociaż muszę przyznać, że momentami sam sposób, w jaki przedstawia historie wydaje się... lekko stronniczy). Zamiast tego oddaje głos bohaterkom, które mówią zarówno o dobrych, jak i złych aspektach swojego życia.

Autorka przedstawia nam cały przekrój damskiego saudyjskiego społeczeństwa, kobiety o przeróżnych poglądach oraz doświadczeniach - starsze (w pierwszym rozdziale poznajemy historię stulatki!) i młodsze, wykształcone i niepotrafiące czytać ani pisać, zajmujące wysokie stanowiska i opiekujące się domem, rodowite Saudyjki i imigrantki. Dzięki temu lektura ta przedstawia problem ze znacznie szerszej perspektywy, a także zmusza do przemyśleń i refleksji. 

Z jednej strony ogromny szok wzbudza to, jak bardzo mentalność saudyjskich kobiet rożni się od naszej. Dla nich samo pojęcie wolności ma inną definicję niż dla nas! Często można odnieść wrażenie, że zaprzeczają same sobie. Czasami bagatelizują przerażające wydarzenia i zachowania mężczyzn, które dla nas byłyby zupełnie nie do pomyślenia. Czasem same umniejszają swoją wartość. Z drugiej strony wiele z nich mówi o potrzebie zmian, angażuje się w walkę o swoje prawa i kreowanie nowego, lepszego państwa.

Równie ciekawym przeżyciem było spojrzenie na nas i naszą kulturę oczami Saudyjek. W końcu to nie jest jednostronna relacja - my możemy czytać o nich, ale one też poznają różne stereotypy na temat Zachodu (i te historie także mogą być mocno przesadzone). 

Książka Sutcliff otwiera oczy na jeszcze jeden istotny aspekt - nierówność płci jest widoczna na całym świecie. Na zachodzie wmawia nam się, że kobiety są wolne i panuje cudowne równouprawnienie, a dla porównania pokazuje Arabki, które są uciśnione i ubezwłasnowolnione. A tutaj proszę:

"W Arabii Saudyjskiej jesteśmy dehumanizowane, ale nie uprzedmiotowiane seksualnie" (w przeciwieństwie do kobiet w krajach zachodnich) - powiedziała pewna saudyjska producentka filmowa, która studiowała w Stanach. A to tylko jeden z cytatów, z którym nie można się nie zgodzić.

Jedyną rzeczą, która mnie w tej pozycji zawiodła, była niekonsekwencja w stosowaniu feminatywów. Tytułem każdego rozdziału jest jedno słowo, opisujące przedstawianą w nim kobietę. Znajdziemy tu więc projektantkę, lekarkę, a nawet piłkarkę. Niestety pojawia się też polityk, inżynier i adwokat, podczas gdy w książce o silnych kobietach zdecydowanie wolałabym czytać o polityczce, inżynierce i adwokatce.

Bardzo cieszę się, że trafiłam na tę pozycję. Dotąd moje wyobrażenie o kobietach z krajów arabskich pokrywało się w dużej mierze z najbardziej znanymi, smutnymi historiami o braku jakichkolwiek praw, a teksty, po jakie sięgałam, jedynie utwierdzały mnie w tym przekonaniu. Co prawda Jestem Saudyjką nie zmieniła całkowicie mojego postrzegania Wschodu i jego krzywdzącego traktowania kobiet (niektóre przytoczone tu fakty są naprawdę przerażające!), pozwoliła jednak poszerzyć perspektywę, spojrzeć na wszystko z innej strony i dużo lepiej zrozumieć wschodnią mentalność. A także dowiedzieć się wielu nowych, interesujących rzeczy!

Stuart Turton - Demon i mroczna toń

Flota Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej ma właśnie wyruszyć w drogę z Batawii do Amsterdamu, wioząc ładownie wypchane skrzyniami pełnymi przypraw, a także tajemniczy Kaprys. Tuż przed wypłynięciem w porcie pojawia się trędowaty, wieszczący marny koniec głównego okrętu, Saardama, na którego pokładzie ma podróżować gubernator kolonii wraz z rodziną.

Osobą, która idealnie nadaje się do rozwiązania zagadki mrocznej przepowiedni, jest znany detektyw, Samuel Pipps. Tak się składa, że akurat znajduje się on na pokładzie Saardama, jednak dostał się na niego wbrew swojej woli - jako więzień - i nie może opuścić obskurnej celi w najdalszej części statku. Dlatego zadania tego podejmuje się jego pomocnik, ochraniarz i uczeń, Arent Hayes, a Sara, żona gubernatora, postanawia mu pomóc. 

Szybko okazuje się, że każdy pasażer na statku ma swoje tajemnice, niektóre fakty i historie niepokojąco łączą się ze sobą, a zagadki, zamiast dać się rozwiązać, nawarstwiają się coraz bardziej. Kolejne mrożące krew w żyłach wydarzenia sprawiają, że atmosfera na Saardamie gęstnieje i z każdym dniem rośnie niepokój, który w dowolnej chwili może przerodzić się w histerię.

Demon i mroczna toń to takie The Hateful Eight Tarantino, ale na europejskim statku i w XVII wieku, w dobie kolonializmu. Przy okazji klimat przeklętego okrętu kojarzy się trochę z serialem Dracula, a Samuel Pipps i Arent Hayes to (prawie) kropla w kroplę Sherlock i Watson. Z takiego połączenia po prostu musiało powstać coś świetnego - i faktycznie!

Jednym z największych atutów powieści jest jej niesamowity klimat. Składa się na niego tak wiele czynników: motyw demonów, starych ksiąg, mroczna atmosfera czasów, gdy czary i zabobony były jeszcze obecne w życiu ludzi, brutalne realia panujące na pokładzie statku. Na Saardamie rozgrywa się prawdziwa walka o przetrwanie, a bohaterowie muszą się mierzyć nie tylko z żywiołami. Dochodzi do coraz bardziej niebezpiecznych tarć między marynarzami i muszkieterami gubernatora, a oprócz tego jest jeszcze demon, który szepcze do załogi i pasażerów z głębin mrocznej toni. 

Fabuła została dobrze zbudowania i wyważona, w żadnym momencie nie wydawała się nużąca ani przegadana, ale też nie gnała na łeb na szyję, dzięki czemu mogliśmy zagłębić się w nasze własne śledztwo. Jeśli akcja na chwilę zwalniała, autor dobrze wykorzystywał ten czas na nawiązanie bliższej więzi między czytelnikiem a bohaterami albo przedstawienie kolejnych wskazówek i domysłów naszych detektywów-amatorów. Ale gdy dochodziło do jakiegoś ważnego wydarzenia, Turton zdecydowanie nie zawodził.

Główni bohaterowie już od samego początku wzbudzają naszą sympatię. Arent może onieśmielać swoją ogromną posturą i brutalną przeszłością, ale po prostu nie da się go nie lubić, a Sara jest złożoną, silną kobiecą postacią - zresztą wszystkie kobiety w tej książce są konkretne i zaradne (mimo panujących ówcześnie konwenansów i ograniczeń), chociaż każda na inny sposób. Autor postawił na ciekawe, barwne postaci, które mają swoje szczególne cechy, i poprowadził je konsekwentnie - ich zachowanie zawsze jest zgodne charakterem i takie realistyczne, prawdziwe.

Nie ukrywam, że rozwiązanie zagadki nie wcisnęło mnie w fotel równie spektakularnie, co w przypadku poprzedniej książki Turtona - Siedem śmierci Evelyn Hardcastle. Przez moment byłam nawet przekonana, że po całej tej świetnej historii ostatecznie czeka mnie rozczarowanie, ale na szczęście zakończenie okazało się satysfakcjonujące. Co prawda niektórych rzeczy się domyśliłam, ale większa część rozwiązania była dużym zaskoczeniem!

Stuart Turton zabiera nas w niesamowitą podróż i gwarantuje przeżycie wspaniałej przygody. Jego  klimatyczna, tajemnicza opowieść będzie idealna dla czytelników z detektywistyczną smykałką.  A książka została wydana z takim poczuciem estetyki i dbałością o szczegóły, że nie można oderwać od niej wzroku - nawet po zakończeniu czytania!

Nam-Joo Cho - Kim Jiyoung. Urodzona w 1982

"Jiyoung dorastała, słysząc, że musi uważać, ubierać się skromnie, postępować 'jak dama'. Że to ona ma obowiązek unikać niebezpiecznych miejsc, pór dnia i osób. Że jeśli nie jest uważna i czujna, to jest winna".

Jeżeli już te kilka zdań podnosi Wam ciśnienie, to ostrzegam - w książce Nam-Joo Cho znajdziecie takich dużo, dużo więcej. Kim Jiyoung. Urodzona w 1982 przedstawia życie młodej Koreanki, już od najmłodszych lat spotykającej się z najróżniejszymi przejawami seksizmu, nierówności płci i molestowania, które w społeczeństwie koreańskim są... jak najbardziej normalne. Panuje na nie wręcz jawne przyzwolenie.

W końcu tak to już jest. Żadna kobieta nie powinna mieć złudzeń - zawsze będzie gorsza od swojego brata, bo urodziła się dziewczynką, gorsza od uczniów-chłopaków, studentów-chłopaków i pracowników-chłopaków. Nieważne, co w swoim życiu zrobi, do czego dojdzie i co osiągnie, jej nadrzędną rolą pozostanie rodzenie synów, wychowywanie dzieci i opiekowanie się domem oraz mężem. A nie daj Boże, żeby okazała się mądra - wiadomo w końcu, że mądre kobiety są roszczeniowe i tylko same kłopoty z nimi!

Kim Jiyoung... nie jest literaturą najwyższych lotów, nie odnajdziemy w niej poetyckiego języka, przepięknej formy czy obrazowych metafor. Książka została napisana prosto, konkretnie, między fragmenty fabularne autorka często wplata również dane statystyczne, porównujące warunki, w jakich żyją i funkcjonują w Korei Południowej przedstawiciele obu płci (np. średnie płace). A mimo to, albo właśnie dzięki temu, pozycja ta jest niesamowicie mocna, dosadna, otwierająca oczy, rozdzierająca i pełna zdań, które wywołują w czytelniku ogrom emocji!

Śledząc losy Jiyoung, patrząc, jak powoli wchodzi w dorosłość i próbuje odnaleźć swoje miejsce w niesprzyjającym kobietom świecie, obserwując wszystko, co musi znosić i z czego musi zrezygnować będziecie odczuwać niepokój, jawną niesprawiedliwość, niedowierzanie, zniechęcenie, frustrację, ale przede wszystkim złość. Co drugi akapit wzbudzi w Was słuszny gniew, a równocześnie ogromny smutek.

Z tej historii wyłania się obraz Korei Południowej jako miejsca, w którym rodzice zrobią wszystko, by mieć syna, a kobiety są traktowane jak obywatele drugiej kategorii. Może nie wygląda to aż tak drastycznie jak w Chinach, gdzie jeszcze do niedawna panowała polityka jednego dziecka, ale wciąż kojarzy nam się z czymś ekstremalnym, co u nas nigdy by się nie zdarzyło, z aspektem kulturowym, który w Europie nie ma miejsca bytu. Nic bardziej mylnego! Prawda, którą Nam-Joo Cho przedstawia w swojej książce, jest uniwersalna i to chyba najbardziej mnie w niej poruszyło - uświadomiłam sobie, że realia w Polsce wcale nie są tak bardzo odległe od przedstawionego przez nią obrazu. Może nie na aż tak dużą skalę, może poszczególne aspekty różnią się o kilka punktów procentowych, ale faktem jest, że nierówność płci jest obecna na całym świecie. 

Na pewno w większości opinii przeczytacie, że to ważna książka i porusza temat, o którym mówić trzeba. Oczywiście jak najbardziej się z tym zgadzam, jednak nie mogę przestać zadawać sobie pytania: jak długo i jak często trzeba będzie jeszcze poruszać ten temat, jak gęsto okraszać go danymi statystycznymi, jak usilnie walczyć o oddanie głosu kobietom, które mogą same opowiedzieć o swoich doświadczeniach (zamiast pozwalać panom, którym wydaje się, że wiedzą lepiej, odpowiadać za nie), zanim w końcu te głosy zaczną coś znaczyć i faktycznie na cokolwiek wpływać?

W blurbie możemy przeczytać, że Kim Jiyoung... "wywołała międzynarodową dyskusję o prawach kobiet na całym świecie". A także wielkie poruszenie w Korei Południowej. Najsmutniejsze w tym wszystkim jest to, że książka w oryginale miała premierę rok temu. Nie pięćdziesiąt lat temu. Wydawałoby się, że obecnie wszyscy powinni już zdawać sobie sprawę z tego, jak wygląda życie kobiet w społeczeństwie i z jakimi nierównościami WCIĄŻ musimy się mierzyć... Natomiast niektórzy ze zdziwieniem twierdzą, że czasy dyskryminacji płciowej już dawno minęły. Książka Nam-Joo Cho dobitnie pokazuje, że przed nami jeszcze daleka droga, nim dotrzemy do momentu, w którym to stwierdzenie stanie się prawdziwe.

Tomasz Szymon Markiewka - Zmienić świat raz jeszcze. Jak wygrać walkę o klimat

Globalne ocieplenie to fakt, nawet jeśli wciąż znajdują się naukowcy, czy "ociepleniosceptycy", którzy próbują je negować lub umniejszać jego wagę. Prawda jest taka, że stoimy jedną stopą na samej krawędzi równi pochyłej, a gdy się za nią przechylimy, będzie za późno na jakiekolwiek działanie.

Już w 1979 roku wiadomo było, że ogromne ilości gazów cieplarnianych emitowane do atmosfery mają wpływ na klimat Ziemi. A jednak od tego czasu niewiele udało nam się w tej sprawie zmienić. Wręcz przeciwnie - proces ocieplania globu ciągle przyspiesza, kolejne lodowce przestają istnieć, nękają nas coraz bardziej ekstremalne anomalie pogodowe, grozi głód i wielkie fale migracji. 

Zazwyczaj podczas rozmowy na temat globalnego ocieplenia duży nacisk kładzie się na to, co Ty jako jednostka możesz zrobić, by mu zapobiec - to Ty powinieneś przestać jeść mięso, Ty powinieneś ograniczyć korzystanie z samochodu, zmniejszyć zużycie wody, pozbyć się plastiku. A tu nagle przychodzi Markiewka i zwraca uwagę na pewien ważny aspekt - jednostka nie jest w stanie sama uratować świata. Próby zapobiegania kolejnym katastrofalnym skutkom globalnego ocieplenia trzeba podjąć na poziomie wyższym, społecznym, światowym i uwaga... politycznym! Szokujące? Nie bardzo, a jednak...

Zmienić świat raz jeszcze otwiera nasze oczy na fakty, argumenty i przemyślenia, które wydają się oczywiste, gdy już o nich przeczytamy, ale nie mówi się o nich zbyt często. Przedstawia ciekawe spojrzenie zarówno na zmiany klimatyczne, jak i stan współczesnego społeczeństwa, a także wnikliwy obraz tego, jak popkultura i konsumpcjonizm wpływają na nasze działania i pojmowanie świata. Markiewka porównuje czekającą nas walkę o Ziemię do wielu istotnych wydarzeń z historii ludzkości, w tym tego najbardziej aktualnego - jedną z wykorzystanych przez autora analogii jest pandemia koronawirusa, która zamroziła gospodarkę i funkcjonowanie państw na całym świecie, bo wszyscy bagatelizowali taką możliwość i nikt nie był na nią przygotowany. 

Książka została napisana lekko, ale równocześnie konkretnie. Nie ukrywam, że jest to lektura, przy której trzeba się skupić, choć na szczęście autor dzieli się swoimi spostrzeżeniami w klarowny i zrozumiały sposób. A przy okazji często i bardzo naturalnie korzysta z feminatywów (polityczki, ekolożki), co jest dużym plusem.

Jeśli spodziewasz się niekończących się ciągów danych albo listy skutków pogłębiającego się globalnego ocieplenia, to w tej pozycji ich nie znajdziesz. Natomiast jeżeli zastanawiasz się, czy mamy przed sobą jeszcze jakąś niekatastroficzną przyszłość i jak można do niej dążyć, to słowa Markiewki mogą dać Ci nadzieję oraz pomóc wytyczyć kierunek. Oczywiście nie musisz zgadzać się całkowicie z każdym jego stwierdzeniem i zdaniem! Zmienić świat raz jeszcze zmusza do przemyśleń, dyskusji, zwiększania świadomości (swojej i swojego otoczenia) - i do tego Was zachęcam. 

Marah Woolf - Siostra gwiazd

Niedługo wygaśnie traktat, który Merlin podpisał z demonami tysiąc pięćset lat temu. Jedynie on przez te wszystkie lata trzymał potwory w ryzach i uniemożliwiał im zaatakowanie naszego świata. Jeśli Loży, organizacji magów, spuściźnie króla Artura, nie uda się przedłużyć paktu, skutki dla ludzi i magicznych będą katastrofalne, ale nowy król demonów nie jest skory do pertraktacji.

Vianne stała się jedną z ofiar demonów - cztery lata temu została ugryziona przez sylfidę i nabawiła się demonicznej gorączki. Niewielu chorym udaje się przeżyć, jednak czarodzieje Kongregacji (innej magicznej organizacji) pomogli jej wyzdrowieć. Teraz powraca wraz z siostrami do rodzinnej wioski we Francji, by przekonać nowego Wielkiego Mistrza Loży do współpracy z Kongregacją. Został nim Ezra, największa miłość jej życia. Niestety ich ostatnie spotkanie nie należało do najbardziej udanych. 

Zacznę może od tego, że naprawdę chciałam pokochać tę historię. W końcu jest oparta na legendach arturiańskich, a Merlin i celtyckie wierzenia to temat, który prawdopodobnie nigdy mi się nie znudzi. Świat został ciekawie skonstruowany, można tu znaleźć mnóstwo świetnych pomysłów i fantastycznych motywów - dom czarownic, duchy przodków, boginie, demony, smoki, magiczne ziółka, czytanie z kuli - po prostu przecudowne combo, które tworzy niesamowicie przyjemny klimacik.

W dodatku pomysł na fabułę jest naprawdę ciekawy i mogłaby z tego powstać świetna historia... gdyby nie to, że wszystko przesłania irytujący wątek romantyczny. Nie dość, że jest autentycznie trudny do zniesienia, to jeszcze w całej książce nie ma strony, na której nie byłoby do niego przynajmniej jednego odniesienia. Po prostu wylewa się na nas z kartek tej książki, pochłania wszystkie inne, zdecydowanie ciekawsze sprawy, mieli je na papkę i wypluwa jakieś ubogie resztki.

Kolejnym trudnym do zniesienia aspektem jest kreacja głównych bohaterów, szczególnie Vi. Ta postać jest tak płaska i bez wyrazu, że aż robi się smutno - dziewczyna ma zero osobowości, ani jednej cechy szczególnej, a jedyne, co ją definiuje, to fakt, że jest zakochana (później oczywiście dowiadujemy się o niej więcej, ale żadna z tych rzeczy nijak nie wpływa na jej charakter, a raczej jego brak). Jej relacje z niektórymi bohaterami są tak abstrakcyjne, a pewne myśli i reakcje tak nielogiczne, że momentami miałam ochotę krzyczeć z bezsilności i przez większość czasu myślałam tylko "weź ty się ogarnij, dziewczyno"... Sprawę pogarsza fakt, że Vi jest równocześnie narratorką, bo jedyne, co robi przez większość czasu, to rozwodzenie się w kółko nad tą samą rzeczą - Ezrą.

Na szczęście nie jest tak źle, jak mogłoby się wydawać. Woolf udało się stworzyć naprawdę interesujące postaci drugoplanowe. Prawdopodobnie cały charakter, którego nie otrzymała główna bohaterka, spłynął na jej urocze, zabawne siostry oraz na Caleba. Caleb to cudo i przewrotnie (dlaczego - dowiecie się podczas czytania) najprzyjemniejszy bohater w całej powieści. Ale z drugiej strony są tu też postaci, które autorka pozbawiła charakteru w jeszcze większym stopniu niż Vianne (chociaż wydaje się to niemożliwe). 

Niestety nie porywa także akcja powieści, czy po raz kolejny - jej brak. Przez pierwsze 150 stron bohaterowie przez większość czasu tylko jedzą, sprzątają i rozmawiają. W sumie rozmawiają tak przez całe 450 stron. Ta książka jest po prostu okrutnie przegadana i aż prosi się o trochę więcej czegokolwiek poza gadaniem (lub wzdychaniem do Ezry).

A jednak Woolf miała swoje dobre momenty. Czasami budowała napięcie i wciągała czytelnika tak, że aż nie mógł odłożyć książki, ale był to raczej efekt długofalowy (kiedy nie wiecie, jak coś się rozwiąże i po prostu MUSICIE się dowiedzieć). Na krótką metę, sceny, które w zamyśle miały kipieć akcją, raczej jej nie wychodziły i nie angażowały czytelnika. A zakończenie, które powinno być najbardziej spektakularnym momentem książki... zostało przerwane zanim miało jakąkolwiek szansę się rozwinąć. 

Oczywiście przy takim finale po prostu muszę sięgnąć po kolejną część! Liczę na to, że okaże się znacznie lepsza, a główna bohaterka jeszcze pozytywnie mnie zaskoczy. Pomimo swoich frustrujących cech, Siostra gwiazd oferuje nam też wiele dobrych momentów, czyta się ją niesamowicie szybko, a magiczny klimat i połączenie nowoczesności ze średniowiecznymi, arturiańskimi motywami daje bardzo ciekawy efekt. No i jest tu Caleb - dla Caleba mogłabym przeżyć to wszystko jeszcze raz!

Naomi Novik - Mroczna wiedza. Scholomance. Lekcja pierwsza

Witaj w szkole magii innej niż wszystkie. Jeśli spodziewasz się kolejnego Hogwartu, muszę szybko wyprowadzić Cię z błędu - w Scholomance nie ma miejsca na sentymenty, przyjaźnie, czy jakiekolwiek przejawy słabości. Nie ma w niej też nauczycieli ani wakacji, jest za to mnóstwo potworów, czających się w każdym zakamarku, które prawdopodobnie będą próbowały zabić Cię przynajmniej raz w tygodniu. To szkoła, z której można wydostać się tylko na dwa sposoby - zakończyć ostatnią klasę i przedrzeć się na wolność albo umrzeć, próbując to osiągnąć.

Nowa powieść Novik pod pewnymi względami jest po prostu niesamowita! Z innych, równie adekwatnych określeń, mogę pokusić się o użycie słów takich jak klimatyczna, świeża czy pomysłowa. Zapadłam się w niej już od pierwszych stron i nie byłam w stanie się oderwać, dopóki nie dotarłam do końca. Cały świat przestał istnieć, gdy znalazłam się w murach Scholomance i czułam się prawie tak, jak jej uczniowie - po prostu nie mogłam opuścić tej szkoły (tylko, w przeciwieństwie do nich, mnie nic nie próbowało zabić, uff)!

Mroczny klimat to rzecz, którą uwielbiam, nic więc dziwnego, że książka oczarowała mnie bez reszty. Jestem zachwycona pomysłem na kreację magicznej szkoły, nieszablonowe zasady jej funkcjonowania, na to, jak w każdym momencie jej uczniom grozi niebezpieczeństwo i jak fikuśne formy przybiera. Podczas czytania towarzyszy nam mnóstwo emocji (zwłaszcza pod koniec), ale tak naprawdę przez większość czasu odczuwamy niepokój, który nie opuszcza też głównej bohaterki, bo w końcu z każdego ciemnego kąta, nawet z własnej szafy, w każdej chwili może wyskoczyć złowróg i zakończyć jej życie. 

Wiem, że niektórym początek książki wydawał się nieco chaotyczny, jednak ja zupełnie tego nie odczułam! Narracja pierwszoosobowa poprowadzona została tak, by naśladować sposób myślenia głównej bohaterki, jej myśli płynnie przechodzące z jednego tematu w drugi, i uważam, że ten efekt został dobrze odwzorowany. Dzięki temu poznajemy zarys historii świata, szkoły oraz jej samej.

El, nasza główna bohaterka, zdobyła moje serduszko - jej postać idealnie wpasowuje się w ten mroczny klimat, a nad jej głową wisi wizja nieszczęścia, któremu nie chce się podporządkować. Jest też charyzmatyczna i błyskotliwa, co przekłada się na świetne dialogi, cięte riposty i w końcu - na całą narrację.

Ale powiedziałam, że Mroczna wiedza jest niesamowita pod pewnymi względami, prawda? W takim razie, co mnie nie zachwyciło? 

Akcja pierwszych stu stron (pi razy drzwi) opiera się w dużej mierze na utarczkach między uczniami, które są na poziomie liceum z amerykańskiego filmu i dotyczą głównie tego, kto z kim siedzi podczas lunchu i jak fajny się dzięki temu staje. Jasne, że tutaj podszyte jest to bardziej mrocznymi i okrutnymi motywami, co nie zmienia faktu, że to po prostu roszady na stołówce. Na szczęście fabuła poprzetykana jest również dużo ciekawszymi elementami, a dalsza część książki zmierza w zdecydowanie lepszym kierunku. 

Warto też pamiętać, że to jednak młodzieżówka i, mimo że jest całkiem mroczna i brutalna, główni bohaterowie mają jakieś szesnaście lat, więc ich relacje są czasem trochę... nieporadne. W dodatku, w porównaniu do El, która została świetnie wykreowana, pozostałe postaci nie dostały zbyt dużo czasu antenowego i są zdecydowanie mniej rozwinięte. Ale też w tej części dopiero poznajemy większość bohaterów, więc może ich czas nadejdzie w kolejnych książkach, na które już niecierpliwie czekam! 

Scholomance na pewno jest (i mam nadzieję, że pozostanie) cyklem wartym uwagi. Mroczną wiedzę czyta się w mgnieniu oka, jej ciężka atmosfera otacza nas już od pierwszych stron, ale odnajdziemy tu również wiele humorystycznych akcentów. Świetny klimat oraz ciekawe pomysły autorki rekompensują mi pewne niedociągnięcia i śmiało mogę powiedzieć, że, pod względem fantastycznym, to jedna z lepszych młodzieżówek, jakie miałam okazję czytać!  

Mariana Leky - Sen o okapi

Ostatnio jestem raczej sceptycznie nastawiona do książek, którymi zachwyca się cały internet, ale Sen o okapi wpadł mi w oko już dawno temu i od razu wiedziałam, że po prostu muszę przeczytać tę książkę! Dlaczego? Czy to przez przepiękną okładkę? Oczywiście, że tak, ale to nie wszystko - tak naprawdę przekonały mnie te słowa:

"Za każdym razem gdy Selmie śni się okapi, na mieszkańców jej wioski pada blady strach. Sen ten oznacza bowiem, że w ciągu 24 godzin ktoś z nich umrze."

Eliza ma dziesięć lat, gdy jej babci znów śni się okapi. Wieść rozprzestrzenia się po wiosce w mgnieniu oka i wzbudza wielkie poruszenie wśród jej mieszkańców. Niektórzy twierdzą, że nie wierzą w prorocze właściwości snu Selmy, ale w obliczu możliwej śmierci nawet największy sceptyk zaczyna odczuwać niepokój i każdy zachowuje się tak, jakby to na niego miało paść tym razem. Jakby to miał być jego ostatni dzień.  

A to dopiero wstęp do historii! Przyznaję, że zupełnie nie się spodziewałam tego, w którą stronę potoczy się fabuła książki. Nie spodziewałam się również, że tak łatwo uda mi się zżyć z jej bohaterami i pokochać ten ich mały, uroczy zakątek świata. W niewielkiej wiosce mnóstwo jest indywiduów, każda postać ma swoje znaki szczególne, typowe zachowania, dziwactwa, tutaj nawet pies jest wyjątkowy i inny niż wszystkie. A my powoli zagłębiamy się w niepowtarzalny klimat tej społeczności, w której każdy zna każdego i... każdy się o każdego troszczy. Naprawdę, relacje między bohaterami (a przynajmniej większością z nich) są tak ciepłe i pełne miłości, że samo ich obserwowanie grzeje nasze serduszka.

Powieść usiana jest mnóstwem drobnych, pięknych elementów, zdań, określeń i obrazów, które tworzą wyjątkową całość. Mimo że język Leky jest prosty, pozbawiony przesadnych ozdobników i patetyzmu,  autorka za pomocą tych niewyszukanych słów przedstawia ogrom emocji, tworzy wyrazisty, barwny świat i przejmujące dialogi.  

To historia pod wieloma względami smutna i pełna równie smutnych ludzi. A jednak można w niej co chwila dostrzec kolejny promyk szczęścia, który przebija się przez chmury przygnębienia i zwykłego, szarego życia. Koniec końców, mimo że Sen o okapi ma momentami baśniowy charakter, mimo że dostrzegamy w nim ten subtelny realizm magiczny, który nadaje mu tak przyjemny klimat, to jednak przedstawione przez Leky wydarzenia mogą przydarzyć się każdemu. 

Uzbrójcie się w paczkę chusteczek i przygotujcie na niezwykłą historię o zwykłych ludziach, która momentami będzie rozdzierająco smutna, ale równocześnie ukoi Was, przytuli i pochłonie bez reszty. Prawdopodobnie każdą i każdego z Was inne zdanie urzeknie najbardziej, inne wydarzenie najmocniej przejmie i najdłużej zapadnie w pamięć, inna postać najszybciej zdobędzie Wasze serduszko, ale ostatecznie Sen o okapi na pewno na każdym z Was zrobi wrażenie. 

Arkady Saulski - Czerwony Lotos


Kentaro nauczył się wielu umiejętności podczas swojego szkolenia na Ducha. Potrafi walczyć lepiej, niż jakikolwiek samuraj, może mierzyć się z wieloma przeciwnikami na raz, poruszać niezauważenie jak cień, słyszeć najcichsze nawet odgłosy. Jednak najważniejsza lekcja, jaką wyniósł, brzmi następująco: Duchy nie są ludźmi. Są beznamiętnymi, bezwzględnymi narzędziami, od najmłodszych lat szkolonymi w jednym tylko celu - by chronić swego Pana... lub Panią. A on zawiódł. Nagle stracił sens życia, swoje jedynie powołanie i pozostało mu już tylko jedno. Zemsta.

Tym, co oczarowało mnie w tej powieści już od pierwszych stron, jest jej cudowny klimat. Nie będę wnikać w to, które motywy i pomysły Saulski zaczerpnął z kultury japońskiej, a które dodał od siebie, natomiast końcowy efekt jest zdecydowanie fantastyczny! 

Autorowi udało się stworzyć bardzo obrazowy i wyrazisty świat, w którym raczy nas wszystkimi najważniejszymi aspektami: mitologią, bogami i legendami, świetnymi motywami (powiem tylko jedno: ludzie-kruki) i dobrze wykreowanymi postaciami. A we wszystkich miastach czy wioskach, w każdym przedmiocie, zachowaniu bohaterów, w ich zwyczajach i rozmowach czuć ten wyjątkowy, orientalny klimat i widać, z jaką uwagą zostały stworzone tak, by w pełni oddać wizję Saulskiego. 

W powieści wykorzystany został raczej nieczęsto stosowany schemat, w którym bohater nie kieruje się dobrem całego świata, tylko działa z własnych pobudek (niekoniecznie właściwych). I muszę przyznać, że to bardzo miła i ciekawa odmiana! W końcu ile można czytać o bezinteresownych herosach, którzy pragną uratować świat od wszelkiego zła? Kentaro bywa co prawda irytujący i egoistyczny, a jego zachowanie czasami wydawać się może nieco nielogiczne, jednak ja tam chłopaka rozumiem. Uważam wręcz, że świetnie pasuje ono do tego, w jaki sposób Duch został wychowany i jak toczy się historia. 

Nie ma w tej powieści za dużo polityki czy strategii - są za to świetne sceny walki! Jeśli jeszcze nie wiecie, to wspomnę tylko, że uwielbiam dobrze opisane bijatyki - to jedna z rzeczy, na które zwracam uwagę w pierwszej kolejności. Nie znaczy to oczywiście, że w każdej powieści muszą się znaleźć sceny walki, ale jeśli już autor/ka się na nie decyduje, to powinny być dobre! A w Czerwonym lotosie zdecydowanie takich uświadczymy - będzie obrazowo i brutalnie, w powietrzu zaświszczą katany, krew popłynie potokami, a pod ścianami piętrzyć się będą stosy obciętych głów - wiecie, tego typu atrakcje. Z drugiej strony czeka nas też niejedno wzruszonko i łezka w oku. W końcu bohaterowie powieści są tak przyjemni i wyraziści, że bardzo szybko się do nich przywiązujemy i chcemy dla nich jak najlepiej.

Moim jedynym zarzutem wobec tej książki jest jej finał. Uważam, że wydarzenia rozegrały się za szybko, a jeden z najważniejszych momentów mógł być jednak trochę bardziej rozbudowany. Po pierwsze dlatego, że nie narzekałabym na kilkadziesiąt stron więcej (to naprawdę przyjemna książka jest!), a po drugie - wydaje mi się, że cała historia byłaby wtedy po prostu jeszcze lepsza.

Książka Saulskiego jest kolejną pozycją, która utwierdza mnie w przekonaniu, że polskie fantasy ma się bardzo dobrze. Czerwony lotos to niesamowicie klimatyczna powieść, która wciąga i dostarcza mnóstwa emocji, a obrazy, jakie rysuje przed nami autor, są idealną pożywką dla naszej wyobraźni. Właśnie dla takich książek zaczęłam czytać fantastykę i właśnie dzięki takim ją pokochałam!